YEREL KONUŞMA ÖRNEKLERİ
Burada www.ermenek.gen.tr de yayınladığımız memleketten konuşma örnekleri vereceğiz. Adı geçen sitemizde Yukarı çağlarlı arkadaşımız Mehmet Akın’ın yazdığı “gocana hasbıhalleri” ve şahsımın yazdığı “Monamın konuşmaları” yer almaktadır. Şimdi önce “gocana Hasbıhalleri”nden sonra da “Monamın Gonuşmaları”ndan örnekler verelim;
"Gocana Hasbihalleri" www.izvitli.xm.com sitesinde özel bölümünde iki yıldır yavrularına sesleniyor. Fakat tüm yavrularına ulaşamadığı için daha çabuk ulaşabileceği bir mekân istedi. Bizde bu mekânı uygun bulduk ve "Gocana"ya buyur burada konuş, duyurmak istedikleri istediğin gibi duyur dedik, "Gocana hasbihalleri"ni buraya taşıdık.
"Gocana" kızarsa, sinirlenirse, keçileri kaçırırsa aman ha aman, sizlerde karşılık verip sinirlenmeye kalkmayın. Yoksa pişman olursunuz sinirlendiğinize.
"Gocana Hasbihalleri"ni zevkle okuyup sıla özlemini yaşatacağız. Sılada yol bekleyen "Gocana"lara selam sunacağız, ellerini öpeceğiz.
Buyur "Gocana". İçini dökebilirsin artık.
İZVİT’İN AVCILARI BİLE Bİ BAŞGA OLURDU ESKİDEN…
Gocana’m köşe başına oturmuş, kendi halinde sessizlik içindeydi. Hal hatır sormak bahanesiyle yanına yaklaştım. “Gocana’yı gonuşdurayım biraz dedim kendi kendime.”
“Gocana” dedim.
“Hıhh” dedi bana. Ben ekledim. “Gocana, dedem iyi bir avcı mıydı?”
“Teneşirde yunsun onun avcılığı, bana .oku yedirecekti.” dedi. Ben gülmeye başladım.
“De hele bi anlat neyimiş şu .ok, mok mevzusu” dedim.
“Oyuklara galasıca, senin derdin de beni gonuşdurmak gayrı. Ben bilmez miyim ki?”dedi.
Gocana başladı anlatmaya: Haylı oldu. Deden nekmet ağşamdan avcı arkadaşlarıyla gavilleşmiş. Üç gişiymişler. Gecenin bi dünü yatağından kalktı geyinip, eline gafesdeki kekliğini, omzuna da dolma tüfengini asdı goyuldu yayla yoluna.
Olanları songradan anlattı gayrı bana. Ne halt ettiklerini. Ben de ondan duyduklarımı nakledeyim sana. Ama eyi diğne beni. Gulaklarını eyi aç. Başka yerlere de pertliyip durma. Ben anlatırken bana eyi bak.
Dedim ya gecening bir dünü evden çıkıp getti. Keben başında durup aralarında yeniden bir porguram gurmuşlar. Sen şuradaki kümeleye oturacan, ben buradaki kümeleye oturacağım deyi. Biri Gayabaşı’na, biri Çığralı’nın tepeye, deden nekbet de Erkeç İni’ne kümeleye oturmak üzere dağılmışlar.
Dedeng nekbet Erkeç İni’nin önügndeki goyağa kümeleye oturacakmış. Gecenin bi dününde taa oraya ulaşmış. Kümeleyi bi golaçan etmiş. Yıkık yerlerini onarmış. Mazgal deliğini felan pürlerlen çevirmiş. Sarmalamış açık yerleri. Kekliğini de bastırığa bastırıp kümeleye oturmuş.
Beklemiiiiş, beklemiiiiş…
Gafesteki kekliğinin sesi Erkeç İni’nin içini, ordağı goyakları çınglatıp durmuş. Ama dağın kekliklerine gran girmiş. Heç biriciği ötmemiş.Sankimene yerin dibine batmış. Ortalıkda gık yokmuş.
O nekbet dedeng var ya; ahşamdan yedi gavırmalı darı bitçisini, yedi gavırmalı bitçiyi kümeleye oturunca başlamış garnı guruldamaya. Önce bir iki osurmuş. Gene osurayım derken dona salıvermiş. Su gibi getmiş. Kümeleden yükselen ses goyağın içinde yankılanıp durmuş. O sesi duyan keklik gelirmi heç kümelenin yakınlarına. Deden nekbet beklerimiş kümelede keklik gelecek de vuracağım deyi. Tabi kümelede gıpraşamıyormuş da. Ama amel bu. Heç bağırsakda durur mu. Dırt, dırt, dırt. Ne varsa gursağında salıvermiş gaput bezinden dikdiğim ak donun içine. Nekbet dedeng gursağında ne varsa salmış dona. Saldıkca da derinden derinden “ooohh!” demiş.
Ortalık aydınlanıp, şafak sökünce kümeleden çıkmış. Batırdığı ak donunu çıkarmış. Ak don olmuş bir gök don. Çıkardığı ne varsa av çentesine doldurmuş.
Gafesteki kekliğini eline, tüfenğini omuzuna almış. Mırıldana mırıldana arkadaşları ile gavilleştikleri toplanma yerine hareket etmiş.
Keben Başı’na varıp, öteki iki avcı arkadaşı ile buluşmuşlar. Bir birine sorarlarmış. “Sen kaç keklik vurdun? Sen kaç keklik vurdun?” deyi.
Olacak ya, avcının üçü de tüfeng atamamış. Birbiri ile heç konuşmadan köye doğru yürümeye başlamışlar. Köye gelince evlerine dağılmışlar tabi. Dedeng nekbet de geldi eve. Teneke sobanın dibine gıvrılıverdi. Çok da üşümüş. Biraz sonra horrr horr uyumaya başladı.
Gocana’n durur mu heç? Her zaman olduğu gibi av çentesini aldım aşaneye gittim. Aklımdakı, “çenteden keklikleri çıkarıp, keklik etinden bi topalak bişireyim.” Dedeng nekbet de uyanınca oturur, çoluk çocuk yeriz dedim. Dedeng nekbeti her zaman ki gibi öldürdüğü keklikleri ballandıra anlatır sanmıştım.
Guzum çenteyi açar açmaz o da ne, bi koku yayıldı aşaneye. Çentenin içine elimi soktum. Elime bişeyler bulaştı. Islak, çamur gibi. Elimi çenteden çekerken bunumun önüne götürdüm. Hay götürmez olaydım. Elimi hızlı götürmüşüm. Elimdeki burnumun önüne bulaşıverdi. İriyha gibi kokuyu içime çekiverdim. Ardın bir ses gurtarıverdim:
“Aluuuuuu! Hay hortlayasın herif! Ulan herif bu da ne? Bana bunu da mı yapacağıdın? Hay hortlak!” deyi.
Amma; dedeng nekbet zaten biliyormuş benden ne duyacağını. Gurnazlıkdan uyuyuvermiş sabanın dibine. Uyanıkmış meğersem. Başladı oda sobanın dibinden, ırahat yerden bağırmaya:
“Neden ulan sen, meymenetsiz garı? Her gün keklik eti yerken heç sesin çıkmazdı. Böğün çendeten ..ok çıktı, nediyim. Böğünkü nasibin buymuş. Bak o da çenteden çıkdı. Ne ediyin gayrı. Zaten canım sıkgın. Tüfengk patlatamadım. Bi de sen beni mehilleye mat goyma. Varıverisem yanına müküşünü gırarım valla.” Deyince, düşünüverdim. “Bak bana ..oku koklattı, biraz daha gonuşursam ..oku da yedirir deyi” Bende gorkaladım heç ses edemedim.
Ya guzum, eyi de diğneyierdin beni. Bak ne deyeceğim: İzvit’in avcıları bile bi başga olurdu eskiden… Beeeh…
GOCANANIN DEDEYLE OLAN ANISI
Ey benim ermenek li yavrılarım çokdandır yazmam emme sizde üzerime geldiniz yaz gocana özledik valla deyi amanın gıyamam ben sizlere sizler olmasanız ben burada nöğürüyün ne ediyin.
Son zamannarda hep dedeyi sordunuz yavrılarım dedeniz çoktaaaaan ırahmetli oldu emme bir günnük anımızı annadıyın külafı çivide galmayasıcanın dizine dakacak ponturu galmadıyıdı,biri var yama yama üstüne pırtılı çıkdı.
O sene goyunnarımızda varıdı eyi yün oldu tolladım topladım eğirelimde şona bir pontul dikdiriveriyin dedim sümek yapdım16 sümekden filan bir pontul çıkacak, sabah eline eğişmeci verdim acele et bunnarı bitirelimde mersiniğe getmeden dikdir geyget dedim aldı gayfeye geddi. öğlen ahırda iki kelete öküzülen inek var onnarıda sulamaya gelmedi varsın iki süyüm etsin ben suluyun dedim endim canavallar taklaya inek keletesi heç üstüne goymadı helkeyi aldım onu salmadan suluyun deyi. neysene suladım eve çıkdım şindi bu hordlamayası gelir acıkdım deyerek bir pilav suyu goydum ikindi ezenneri okunurkana çıkdı geldi birde taa dışardan bağırarak garıııı gannım acıkmış deyi.
geldi elindeki eğişmece bi bakdım sabah gettiği gibi durur ülen goca neddin heç eğirmemişsin dedim birde saklamadan deyiverir domine oynadım deyi benimde canım sıkıldı pilav suyunu dökdüm ekmek filan vermedim ben onun için çabaların o getmiş ağşama gadar gayfede domine oynamış ah onugula galsa gaç çay yazdırdın dedim 20 dedi tükürdüm yüzüne tüüüü senin herifliğine deyi iki gün sonrada mersin ekmeği bişiriverdim çekdi mersine geddi öküz eşşek bana galdı gış gıyamedde canım sıkıldı dizinde pontulsuz geddi hem gızarın emme yüreğimde acıdı elin içine öğle geddi deyi sonra o mersindiyikene ben eğirdim eddim bir pontur dikdiriverdim emme guzularım onu birsene mi ne geydi ırahmetli oldu.
Allahım gene de nur içinde yatırsın ben ağzıma geleni söğlerdim o heç garşılık vermezdi eyiyidi neme ilazım
Hemşerilerim sizde yazmassanız dadı olmuyor yazıverin ıccıkda siz bakıyın hadi gendigize eyi bakın.
“MONAMIN GONUŞMALARI”
Monamın Bal Tası ve Dedemin Baltası..
sabala hayadda öğsürüb durudum monam addüzden bağırdı;
mükremin guzuum, bi ses ver banaaa
buyur monaa
ayol ehtimal deden endeellerdemii
yok mona, haberin yokmu uşdoonu erden eşşeği saldı ğeddi
ayol ben bağda su sularkamı ğeddikii?
mona uşdoonu ağşam yarın oduna gedeceen deeb durudu
ellere galası,guzum akıl mı godular başımda
bak bakeen Baltayı filan almışmı
almışdır mona o, sabala gocacığıla gavgedib durudu
aluuu a guzum bal tası hoyunu burda duruuu
yok mona valla baltayı gocacığa dakdı ğeddi
guzum beni nedeyi zekleninki uşdoonu burda duru bal tası,ayool o ne taka gedecedi
mona ağşam çarşaklardan birez pelit eğleb gelen derdi ööle,heralda ora getmiştir
guzum goca ollarda aç susuz nöğürsün al şu bal tasını da inin yakada bi yetişdiriver
ALAKİSELİ VE GARGARALI İKİ DÜNÜRÜN SOHBETİ
Gargarada Bobamın anasına Mona deriz, Alekise ivzidde ise Gocana derler anam irahmetli alekiseli yani yeni mahalleden olduğundan biz anamın anasına Gocana derdik yani benim Monam Gargaradan Bobamın anası olan aşşa garı, Gocanamsa alekiseden anamın anası olan Ünzile garıdır. Bu iki dünürün bir sohbetine şahit oldum şimdi onu paylaşalım:
Mona; vareyin alekiseleri bi gezeyin geleyin mustafa, sende gedersen gel, yok garı sen get, ben şu Gölcükdeği çifti bi bitireyin geleyin böğün..galdı ğeddi bir evlek yer..eyi goca sen ora get, ambarda Biteğin içinden birez gırıntı al yanına ollarda geversin..
Monam Çapıtlıya gelir..
ayool inciklerime bi ağrı girdi bu nekiii gocadan eşşeğide almadık, dürümeyesice heç oda bişey demedi. vareyin şu hendöönde birez dinneneyin bari.
Gocanamda Hendööne gelmiştir: iki dünür buluşurlar.
Gocana; hoşgeldin aşşa,
Mona; nööğürün burda gıız bende size doğru varıp gederdim, barimene enmişin aşşağı
Gocana: mehlile galsın şurda bir evlek yer var bir iki ceviz fidanı var goca goydu ğeddi bunnarı bize, hendeğin suyuda olmasa guruyup gedecekler..ha gışın çocuğa çoluğa bi veriyiz tarananın yanda geveller..
Mona; Gızlar filan gelib bakallarmı bari
Gocana; aluuu ayyaşşa şendee dedine hele, biri sizde bi sürü cülepeyle beyre çıkamaz ganayaklı, biri ebdireemde başında iki bile goca, onnardan başga yere bi hayrı yok gayrı. Havveyi desen düşdü bi berduşa,ne ev bilir ne bucak, şabgası çivide galasıca hiç gün göstermedi gızıma.
Mona; oğlannar nahıl ya.
Gocana: Gadiroğlan dügganın içinde gararıb duru, Durmuşoğlanda elne bi keser almış çuvaldan taktak halva keser ööle çocuklara..
RAMİS TANACI ANLATIYOR
Aşşaba yuuuu,
Buyur emineba,
Gız senin oğlan nerde?
Hangısı?
Fadimegızın camını döken hayın şey, neyidi onun adı?
Şevket mi?
Heye o,
Nöğürecedin?
Benim izmirde gıza bi telefon açıversin decedim, bir aydır filan gonuşmadıkda heç nöğürüler bakembi,
Demin dama çıkdıydı serçe avlayacam deyi, damda bulgur serilide, gıran giresice serçeler dad vermedi bulgura toplanı toplanıverdide, Şevket yuuuu,
Neden anaaa?
Oğlum ende aşşa emine dezene bitelefon açıver izmirde haccagıza, gelirken çulun altındağı gözeride alagel,
Tamam ana,
Şevket olum şu defterde haccagızın telefonu de yazar bakbakem hangısı,
İni şurda yazıyor,
Çıkdı deze alo de,
Aluuoo hacca gızım senmin?
Benim ana nöğürüsünüz?
Eyiyiz gızım, siz nöğürüsünüz? amet iştemi?
Heye ana altıda çıkar işten, bobam nöğürü eyimi?
Eyi gızım oda şevşeliye getti demin, merav cınna su vermişde fidanlara onu salıverecek, dapıya gelesice hep gece veridide birez bağırmışımış nasıl alduyusa bu sefer gündüz verdi,
Eyi ana şindi gapatda amet gelince biz arayalım sizi, bobamılada gonuşuruz hem,
Eyi gızım boban cınnadan gelir, zaten suyu salıverip geleceğidi.
ŞU KELEMİ Bİ BÖRTLEYİVER GIIZ
Ayool yağrınımı ter bastı
Bi soğuk batırmolsa yenmemi şindi
Zor bişeymi gızım
Ey ana hazırda bişeymi var
Geş gızım evinööden bi kelem alıverde börtleyiver
Ana ceviz yok kendir yok olur mu
Nedeyi olmasın gızım bu ğelimde deli batırmoluversin baalım
Ambardaği gücük güpün içinde accıkda kendir olacak eziverde bi dad gelsin bari
Ana senidi nereğodonuz
Endeerde ya gızım ihicik musandıranın önünde ogga daşı da yanda duru
Ah şindi bi tefek olacadıkı mayışca yanda
Ey ana oda olur zaar dur baalım bi, daa öğseler yeni sürüldü çıbıklara hoyuu
Oh gızım ohh yuğur eyce bakeen
Ana ermenekliler içine edde gatallarımış deller aslı varmıkı
Geç aman geç cevizi buldukda edmi galdı ayool
Ana guru füreği ısladdınmı
inicik gızım sahının içinde döküver
aluuu efe monamgil gene batırma yapmışlar ellem türül türül kokuyor
Gel guzum gel yanındağı kiim
bilemedinmi mona
haa ayool senmin, tapıda gelsin gözmü galdı da bizde
maşallah iyisin mona iyisin
anan garı nöörü irbeem
onnarda aladınnara soğan eke geddiler sultanaba
maşallah ellerinize sağlık batırmayıda canımız çekmiş
geş gızım ardına bi gıyık keş gat gelde bi bastırıversin.
ALDERE COŞMUŞ GENNABA
Aldere coşmuş Gennaba
gız ged şendeerden aldere nerden coşacamış dahı
ayool uşdo dağerikler aşdığında coşarımış deller evelden
neblen ben 10 15 senedir alderemi görüyüzde
valla coşmuş mona, alekiseli uzun abullah foturafını filan çekmiş, internete goymuşlar ellelem
ne interneti gıız
mona sen annaman ondan, dee dünyanın ötebaşından görülerimiş yazdığını, iresimleri filan
televizyon gibdir zaar ayool ööleese
televizyon gibi emme bunda her şeyi gendin yaparımıssın, oşdoo mükremin emmimde geçen sene yukarısalıda çalı eğleyen gadınnarın foturaflarını göndermişde gördüydük ya.
haa yoğolma emi şööle desena
daa akarmıymış gız varıp bide biz görsek bari
akarımış mona akdımı bi hafda akarımış deller zaten
biz çocuğuka coşduğunda millet seğirdirdi oraya paramı bulullarımış ne
mona siz çocuğuka herkez bitirmiş paralarıda şindi heç para çıkmazımış deller
hazar tükenmişdir gavurun parası, kaç senedir toplallar hoyu gedenner
mona aldereye benide götürün emi
yellallah olmaz; bunalokuna oğreyibde bide seninile uğraşamam.
MAZAK GADAR ŞEYE HELE!!!
Ağzına gılığına bakmazda benimile dalga geçer
Kim monaaa?
Nebleyin ben şenderden yeni geşdi mazak gadar bi çocuk
Dur ben kimmiş bi bakeyin geleyin mona
Gel ged gız nöörecen hazar yontulmadığın biridir işde
İhi gördüm işde duvardan aşşa yanna yeni atlayverdi
Mona bu sene yemişli yapacazmı ehtimal
Yapalım guzum, anan garıyla yarın öteyakadan toplan gelinde son ağızın ardından bi gıyık yapıvereyin
Amona öteyakada yemişmi galdı da uşdoo çobannar hemen güderimiş olları bide millet sablanmayınca ormana yazıvermişler yerbağları duymadınmı
Aluu alemin zengini bizmiyizki ayol, tallalarını hökümete yazdırıverecek gadar
Mona esgiden goruma olurumuş da milletin her şeyini gorurumuş velediye deller şindi nolduku olları gorusada yerbağlarımızı geçiler yemese
A guzum bizim zamanımızda darı kekicinden un yapar arpayla garışdırıp ekmek eğlerdik, şindi millet tallasını yaylasını gırını hökümete bırakıverecek gadar ortalık bollaşmış demek
Mona ben vareyin halıbağındağı incirden biraz ne varsa topleyin geleyinde yarın bizim ağız çıkınca
ardından atalım
Ey vargel nöğüreyin guzum goyup geden nurda yatsın.
