GÜNEYYURT ÇEVRESİNE HAS YEMEKLER
Güneyyurt, Ermenek ve Taşeli’de dışa yeni yeni açılmakta olan üç çeşit yöresel yemek vardır. Bu yemekler hiç şüphesiz en iyi bu bölgelerde yapılır.
1-Batırma/Batırık
Batırma, tek kelimeyle irmiğin lezzete dönüştürülmesidir diyebiliriz. Bulgurun biraz incesi olan irmik, maharetli hanımların avuçlarında ezile ezile, içine katılan yerel çeşnilerle yaz günlerinin vazgeçilmez bir soğuk aşı haline gelir. Sıcak yaz günlerinin bu soğuk ve dinlendirici yiyeceği masrafsız ama biraz emek gerektirir. Ermenek yöresinin tescillemek için çaba harcadığı Batırık komşu il ve ilçelere de hemşerilerimiz tarafından yayılmaktadır. Dünya da eşi bir yerde bulunmayan Batırma aslında bir yemek öncesi iştah açıcıdır. Zira bütün hemşerilerimiz mutlaka üzerine daha ağır bir şeyler hazırlayarak onu bir soğuk aparat olarak alırlar. Sadece Güneyyurtta Batırma denen bu geleneğimiz komşu yerleşim yerlerinde Batırık olarak anılır. Batırık adı ayrıca, hemen hemen tüm ülkemizde Kısır denilen ve çok çeşidi bulunan, hanımların toplantılarında tercih ettikleri ve birçok çeşniyle süsleyerek sundukları bir tür irmik salatasına denmektedir.
Yapılış Şekli
Genellikle milimetrik ve gramaja dayalı bir tarif vermemekle beraber eli alışık olan marifetli bayanlarımız yarı yarı irmik ve baharat türleriyle yaparlar. Büyükçe bir leğene irmiği koyduktan sonra kışın bir kiloya yakın kuru domatesi sıcak suda ıslayıp üzerine döktükten sonra bahçede ne varsa feslikan, nane, rezene, tere, dibekte dövülmüş ceviz ve ya başka bir yağlı tohum, biber, tuz vb ekleyerek hafif hafif su ilavesiyle çiğ köfte kıvamına ve yenecek hale gelinceye kadar yoğururlar. Ardından bu miyaneden biraz ala konur. Sonra soğuk su ile sulandırılır ve toplu ve ya özel tabaklara servis yapılır. Sini etrafı boş yer olmayacak şekilde Baş soğan haşlaması, Lahana haşlaması, ekşi kulak, tere vb yeşilliklerle dolar.
2-Bulgurca/Tarhana başı
Batırma’da olduğu gibi Bulgurca’da da başrolde irmik vardır, ancak burada esas lezzet unsuru 9700 tür bitkinin yetiştiği Anadolu’nun bu taşlı yaylalarında yayılan keçilerin etidir. Kıvama gelinceye kadar yine marifetli hanımların ellerinde birbirine giydirilen ve bahçe çeşnileriyle zenginleştirilen irmik ve keserle kıyılmış et çiğ olarak bile büyük bir hazla yenebilmektedir. 2010 yılından itibaren Güneyyurt belediyesince bu adla bir şenlik düzenlenmiş ve gurbetteki Güneyyurtluların büyük oranda sıla hasreti gidermelerine vesile olmuştur. Belediyemiz Bulgurca’nın kasabamız adına tescili için müracaat etmiştir. Bölgemizde hem en kolay olarak hem de en ağır olarak bütün misafirlere sunulan Dünyanın en güzel köftesi olan Bulgurca da sadece bu adla Güneyyurtta söylenir. Diğer komşu köy ve beldelerimizde Tarhana/Tarhana başı olarak adlandırılmaktadır. Bulgurca etle yapıldığı gibi patatesle de yapılmaktadır.
Etli bulgurca için malzemeler
Yarım kilo iki kere çekilmiş yağlı kıyma
Kıyma oranınca düğürcük (ince - Köftelik bulgur)
Bol miktarda kuru fesleğen, Arzuya göre acı ve tatlı pul biber
Yapılışı
Düğürcük yoğurma kabına alınır, içerisine kıyma, kırmızıbiber, fesleğen (feslikan) konularak yoğrulmaya başlanır. Tasa koyulan soğuk su azar azar ilave edilerek istenilen kıvama gelinceye kadar yoğrulur. Yağların görünmeyecek hale gelinceye kadar yoğrulması gerekir. Daha sonra ortalama 1 cm kalınlıkta yuvarlaklar elde edilir. Önceden yakılan mangal kömüründe, saçta ve ya teflon tavalarda pişirilir. Makbul olanı ise kömürde yapılanıdır.
Patates Bulgurca’sı gerekli malzemeler
İnce Bulgur, Haşlanmış patates
Kavurma ve ya donyağı
İnce kıyılmış maydanoz
İnce kıyılmış fesleğen(Reyhan)
Biber ve domates salçası
Haşlanmış patatesler soyularak püre haline getirilir. İçine yeter ölçüde 1/1 oranında bulgur ilave edilir. Domates ve biber salçaları sıcak suyla sulandırılarak ilave edildikten sonra bulgur şişinceye kadar beklenir. Fesleğen, maydanoz, kıyma ve yağ eklenerek iyice yoğrulur. Kıvamlı hale gelince elle şekil verilen bulgurcalar kömürde ve ya teflon tavada yeterince pişirilir ve servis yapılır. Yanına yeşilliğin her türü ile acılı, turşu konarak yenir. Afiyet olsun!
3-Herse/Keşkek ve Yahni
Peygamberimiz aleyhisselamın evlenecek gençlere yemelerini tavsiye ettiği bu enerji yemeği yörenin en çok yapılan ve en çok sevilen aşı olup istisnasız tüm düğünlerde ağda ağda pişirilir ve üzerine dökülen soğanlı nohut yahnisiyle servis yapılır. Diğer iki yöresel damak tadımızda olduğu gibi bunda da esas unsur buğdaydır. Ancak burada kaynatılıp öğütülmeden dibeklerde ve ya şimdi değirmenlerde buğdayın kabuğu alındıktan sonra kırılmadan herse yapılır. Türkiye’nin çeşitli yerlerinde Keşkek adıyla bizdekine benzer aşlar yapılır ancak Taşeli ve Ermenek yöresinde ki gibi yaygın değildir. Bizim yöremizde düğünlerde sadece herse ve yahni yapılır. Fakir olsun zengin olsun oğlan evi mutlaka hazırlar ve özel davet yapmadan tüm mahalleli/köylü hoparlörle davet edilir ve gelin almaya çıkmadan önce yenir. 2010 yılında Konya da ikamet den Güneyyurtlular Loras dağında ilk defa “Güneyyurt Herse /Yahni şenliği düzenlediler ve bu yıl yani 2011 de ikincisi 22 Mayısta tekrarlanacak ve geleneksel hale dönüştüğü kanıtlanacaktır.
Yapılış Şekli; Herse
Evlerde özel olarak ta yapılmakla beraber düğünlerde genellikle işi bilen ustalar görev alırlar. Herse için yeterli dövme ağdaya konduktan sonra pilav gibi pişirilir. Çok özlü ve kabuksuz buğday demek olan dövme yemeğini karıştırmak için bişek ve ya büyük ağaç kepçeler kullanılır. Kırılmamış bütün buğdaylar çok özlü bir yemeğe dönüşür ve üzerine bol miktarda kızartılmış tere yağı dökülerek servise hazır olur.
Yahni; öte yandan ayrı bir kazanda bol soğanlı, tereyağlı ve nohutlu yahni hazırlanır. Bunun için bir teke/keçi kesilir ve eti kemiğiyle kuşbaşı halinde önceden ayrı bir kapta piştikten sonra yahni kazanına eklenir. Eskiden her siniye herse konur ve üzerine yahni konarak gurup halinde yufkayla yenirdi, son yıllarda self servis şeklinde özel tepsilere verilmekte ve ayrı ayrı yenmektedir.
